De abdij van Sint-Truiden heeft altijd al tot de verbeelding gesproken. Ze werd gesticht in de 7e eeuw door Trudo, priester en zoon van een Frankische edelman. De ‘Trudo-abdij’ zoals ze ook genoemd wordt, groeide uit tot een indrukwekkend complex, maar raakte daarna in verval. In de jaren ’70 van de vorige eeuw zette het stadsbestuur van Sint-Truiden de eerste stappen om deze site met een oppervlakte van 15.000 m2 te conserveren en te restaureren. Samen met de erfgoedorganisatie Herita zal de stad een nieuwe invulling geven aan de abdijsite. Intussen werd de abdij al (deels) heropend en werd ze geselecteerd als decor voor het Reizen naar Morgen-congres in 2025.
Eeuwen geleden was de site van de voormalige benedictijnerabdij het kloppende hart van de stad Sint-Truiden. Vandaag weten veel Truienaren niet wat er zich achter de muren van de abdijsite bevindt. Daar wil de stad Sint-Truiden verandering in brengen. Diny Houben, deskundige Toerisme van de stad Sint-Truiden, vertelt: “Onze stad staat niet alleen bekend om zijn fruit, maar ook om zijn rijke erfgoed. Dat proberen we op alle mogelijke manieren dichter bij zowel de Truienaren als bezoekers te brengen.” Naast de Dienst Toerisme worden ook andere gemeentelijke diensten hierin betrokken, zoals die van Jeugd, Sport en Erfgoed. De Trudo-abdij terug breed openstellen en een nieuwe invulling geven, vergt niet alleen enthousiasme, maar ook expertise en ambitie. Daarom werkt de stad Sint-Truiden samen met erfgoedorganisatie Herita, die de komende drie jaar uitgebreid zal onderzoeken wat de mogelijkheden zijn. Ze kozen voor Herita omdat de organisatie niet alleen organiseert, maar ook op een andere manier naar plekken wil en kan kijken.
Maak kennis met Erfgoedlab Trudo
Paul Lambrechts is Manager Regio Oost voor Herita en ‘kwartiermaker’ voor de heropleving van de Trudo-abdij. Toen de Stad Sint-Truiden aan Herita voorstelde om dit stukje erfgoed opnieuw betekenis te geven, was Paul meteen enthousiast: “Die vergeten stad binnen de stad die opnieuw toegankelijk wordt en weer tot leven komt, voor Truienaren en bezoekers… het historische patrimonium met een middeleeuwse crypte en een 19de eeuwse bibliotheek, de vele ruimtes die een nieuwe bestemming kunnen krijgen… het biedt zoveel potentieel.” Het is een grote site die maar liefst één achtste van de oppervlakte van de oude binnenstad inneemt en dus een groot project. Dat vraagt om een gerichte visie en aanpak. Speciaal hiervoor werd het Erfgoedlab opgericht. In dit ‘labo’ werken Herita en de Stad Sint-Truiden samen met erfgoedverenigingen die zich al decennia lang inspannen voor de Trudo-abdij. Ook lokale verenigingen, bedrijven en scholen worden volop betrokken in het Erfgoedlab. Paul: “Dat mag je gerust letterlijk nemen. We mogen van de stad Sint-Truiden experimenteren en dat gaan we uitgebreid doen. Sommige ideeën zullen meevallen, anderen tegenvallen. Maar dat mag.” Zo kan de Trudo-abdijsite uitgroeien tot een ministad waarin je kan ronddwalen om de volledige geschiedenis van de stad Sint-Truiden te beleven, en tegelijkertijd kennismaakt met nieuwe initiatieven van lokale ondernemers en verenigingen.
Groenten op de speelplaats, leven in de brouwerij
De eerste ideeën zijn al gelanceerd. Zo denkt de basisschool die op de site gevestigd is, eraan om te vergroenen. “Waar nu een betonnen speelplaats is, willen ze abdijtuinen, waar de kinderen zelf groenten kweken en kunnen ontspannen onder de bomen. Dat klinkt ons als muziek in de oren, ook vanuit klimaatoogpunt”, zegt Paul. De site biedt ook een gedroomd kader voor ambachtslui, zoals brouwers of bakkers en start-ups die een warme, inspirerende werkplek verkiezen boven klassieke kantoren in een bedrijvenpark. Het patrimonium biedt daarnaast plaats voor tentoonstellingen, concerten, lezingen en bijeenkomsten. Alle ideeën zijn welkom in het Erfgoedlab.
Het Erfgoedhuis dat naar de toekomst kijkt
Eind 2025 willen Herita en de stad Sint-Truiden een Erfgoedhuis openen op de site. Met zo’n rijk archief en patrimonium lijkt dat bijna vanzelfsprekend. Alleen al de bibliotheek uit 1843 is één van de mooiste erfgoedbibliotheken van Vlaanderen. Het is een plek die zo uit een film lijkt te komen, met een schat aan originele werken over filosofie, kunst en religie. En er zal niet enkel naar het verleden worden gekeken. Paul beaamt: “We willen werken aan een dynamische plek waar we tonen dat erfgoed leeft”. Zo plant de VZW Abdij Stad en Regio (ASR) drie mooie tentoonstellingen onder de noemer “Bezielde stad” naar aanleiding van het Trudojaar, met focus op relieken, handschriften en textiel. Om het project een actuele twist te geven zullen ze met een bekend couturier samenwerken (aan ASR om de primeur met wie ze werken te communiceren!). “Het wordt dus iets van gisteren, vandaag én morgen.”
Een bezoek aan de Trudo-abdij is Reizen naar Morgen
De nieuwe invulling van de Trudo-abdij past perfect in de visie van Reizen naar Morgen. Dit is geen klassiek toeristisch verhaal, maar een initiatief waarbij bezoekers, bewoners, ondernemers en verenigingen kunnen floreren. Iedereen heeft er iets aan. Diny vult aan: “Reizen naar Morgen spreekt ons zeker aan. Wij kijken ook al een tijd naar manieren om Sint-Truiden op een ‘andere’ manier te promoten als bestemming. We werken aan een betere spreiding van onze activiteiten over het hele seizoen en willen samen met bewoners en lokale ondernemers een gemeenschappelijk verhaal vertellen.” De ‘bloesem’, het moment waarop de fruitstreek ontwaakt en de bloesems van de fruitbomen ontluiken, blijft een trekpleister die vele bezoekers van buiten de stad aantrekt. Door breder in te zetten op het erfgoed, met onder meer de Trudo-abdij, blijft Sint-Truiden het hele jaar door een aantrekkelijke bestemming. En dit zowel voor bezoekers als voor bewoners die hun eigen omgeving willen herontdekken.
Typisch Sint-Truiden
Truienaren staan bekend als eigenzinnig en een beetje tegendraads. En daar speelt het ErfgoedLab voor de Trudo-abdij op in. “Hier moet het allemaal niet zo afgeborsteld zijn. We zijn rechttoe rechtaan en experimenteren graag. Iedereen die goesting heeft om mee te doen, doet mee. En de rest volgt dan wel”, legt Diny uit. Het is een aanpak die aanstekelijk werkt, ook voor andere initiatieven waar Herita zich voor engageert. In de streek rond Sint-Truiden wordt bijvoorbeeld volop wijn gemaakt. De lokale wijngaarden bieden een groot toeristisch potentieel en kunnen aansluiten op de nieuwe “Wijnstraat”, die start aan het Kasteel van Horst en langs vier belangrijke ‘wijnhubs’ in de beide Limburgse provincies passeert om te eindigen in Kerkrade, Nederland. Door bezoekers in tijd en ruimte te spreiden wordt duurzaam wijntoerisme gestimuleerd en massatoerisme vermeden. Op die route – met ook veel fietsmogelijkheden – kom je ook in Sint-Truiden vele bezienswaardigheden tegen. Denk maar aan het Speelhof, dat destijds het ‘speelhuis’ was van de Trudo-abdij. Het domein, in totaal 36 ha groot, wordt nu door de stad gerestaureerd en ligt niet zo ver van de abdij.
Het is al begonnen
In april 2025 gingen de deuren van de Trudo-abdij al open voor het grote publiek. Bezoekers konden er vrij rondlopen en de verborgen plekjes van de abdij ontdekken, zoals de 19e eeuwse bibliotheek. Ook de licht- en geluidsshow in de Academiezaal en de streekproductenmarkt konden op veel bijval rekenen. Ondertussen denkt en werkt men in het Erfgoedlab druk verder aan nog meer initiatieven om te experimenteren op het vlak van erfgoedbeleving, educatie, sociale cohesie, innovatie en duurzaamheid.
Welkom op het Reizen naar Morgen-congres in de abdij
Op 7 oktober 2025 vormt de Trudo-abdij het decor voor het jaarlijkse Reizen naar Morgen-congres. Dan komen toeristische organisaties, ondernemers, beleidsmakers en medewerkers, denkers en doeners bij elkaar om samen de toekomst van het toerisme vorm te geven. Volgens Paul een niet te missen jaarlijkse afspraak: “Je ontmoet er gelijkgestemden die vaak rond dezelfde thema’s werken, soms zonder dat ze het van elkaar weten. Op zo’n momenten leer je veel bij van elkaar, hoe je dingen het best doet of beter niet doet. Want ook mislukkingen en uitdagingen mogen zeker aan bod komen.” Voor de organisatie laat de stad Sint-Truiden niets aan het toeval over. Diny geeft mee: “We gaan met alle deelnemers lunchen in de Minderbroederskerk. Die staat nu leeg en wordt opengesteld voor lezingen en tentoonstellingen. Dat is vlakbij de Trudo-abdij.” Kortom, de ideale locatie voor het Reizen naar Morgen-congres. In en rond de Trudo-abdij ervaar je zelf hoe toerisme en de plek kunnen evolueren en zich heruitvinden.
Interesse om het Reizen naar Morgen-congres bij te wonen? Ontdek meer over dit niet te missen evenement.