Op de grens van de drie provincies Antwerpen, Vlaams-Brabant en Limburg ligt Landschapspark de Merode. Recreatieve netwerken verbinden de negen Merodegemeenten en de diverse natuurgebieden, kastelen, abdijen en vele andere erfgoedparels. Zowel bezoekers, ondernemers als artiesten vinden er rust en troost, nieuwe ideeën en de kracht om ze te realiseren. Elk hoekje en kantje van Landschapspark de Merode vertelt een eigen verhaal. Dit inspireerde op zijn beurt muzikanten uit de folkscene tot de creatie van negen muzikale wandelingen. Het boek Ode aan de Merode 9X geeft een unieke inkijk in een wereld waar toerisme, ondernemerschap, natuurbeheer, erfgoedzorg en muziek elkaar versterken.
Soms heb je van die omgevingen waar je meteen voelt: dit hééft iets. Zo ook bij Landschapspark de Merode. Landduinen en heidelandschap, zandleembiotopen, bossen en moerassen, de valleien van de Grote Nete en de Demer, vele kastelen en abdijen waaronder de Abdij van Averbode, … Deze mozaïek van natuurgebieden en cultuurlandschappen biedt een enorme rijkdom aan biotopen en biodiversiteit. Het zijn plaatsen waar je stil van wordt en plekken die je motivatie en inspiratie geven.
Kim Maex, projectmedewerker bij het Landschapspark de Merode vertelt: “Met haar hoge landschapswaarde en prachtige natuur vormt Landschapspark de Merode een onmiskenbare trekpleister voor recreanten. Bezoekers verkennen voortdurend de grenzen tussen gemeenten en provincies. Een sterk partnerschap werkt al 20 jaar samen aan de verdere ontwikkeling van het gebied. Vijf onthaalpoorten en kilometers wandel-, fiets- en ruiterroutes ontsluiten al dit moois. Geen wonder dat het Merodefestival hier zijn ontstaan kende.”
Beleving is een must.
Het Merodefestival wordt georganiseerd door Wesp vzw, met Jochen Smets als drijvende kracht. Jochen: “Wij organiseren hier in Landschapspark de Merode het Merodefestival maar ook tal van andere muzikale activiteiten. Folk en wereldmuziek vooral. Niet de grote namen, eerder artiesten die niet zo bekend, maar wel echt de moeite waard zijn.” Met Merodefestival nodigen ze hen niet alleen uit om op te treden, ze bieden ook ondersteuning, via projectaanvragen bijvoorbeeld. Dat is het resultaat van vele jaren gepassioneerd bezig zijn in ‘de scene’ en nauwgezet volgen wat daarin gebeurt. Het aspect ‘beleving’ staat centraal in alles wat ze organiseren. “Met hun aparte kader zijn activiteiten zoals de kerkconcerten echt uniek”, zegt Kim. “Maar ook met hun muzikale wandelingen bereiken ze jaarlijks vele nieuwe bezoekers.”
Jochen en zijn team slagen er in om een relatief groot publiek te bereiken. Dat moet ook wel, want de middelen zijn niet oneindig. “De subsidie die we als erkende Vlaamse kunstenorganisatie ontvangen, is een aanvulling op onze inkomsten uit tickets. Net zoals in elke sector, is het ook in een muziekorganisatie vooral ondernemen en zorgen dat je er geraakt. Gelukkig hebben we een heel gemotiveerd team dat er echt voor gaat. Dankzij onze belevingsactiviteiten hebben we een sterke publiekswerking”, vertelt hij. Naast het Merodefestival werkt Wesp vzw mee aan tal van andere activiteiten en festiviteiten zoals Beleuvenissen in Leuven, de Holsbeek Sessies en het PARK festival in Heverlee.
Een duurzame relatie.
Merodefestival bestaat net als Landschapspark de Merode ondertussen twintig jaar, en beide zijn sterk met elkaar vergroeid. Vanaf het begin verliep de samenwerking met Landschapspark de Merode spontaan en werden hun muzikale activiteiten gewoon ingebed in het bredere verhaal van het Merodegebied. Een structurele samenwerking zoals bij dit boek kwam later tot stand. “Belangrijk hierbij is de open ingesteldheid van een organisatie zoals Landschapspark de Merode om kansen tot samenwerking te zien.”, merkt Jochen op. “Toen Isabelle Lindemans enkele jaren geleden coördinator werd voor het Merodegebied, kwam ze ter kennismaking naar enkele van onze activiteiten. Zo ging de bal aan het rollen. Vanaf het moment dat Landschapspark de Merode zag dat we een ander publiek bereikten dat dicht aansloot bij hun doelstellingen, zijn we samen op zoek gegaan naar meer gezamenlijke projecten.” Hoewel Merodefestival toerisme niet als hoofddoel heeft, zag Landschapspark de Merode duidelijk het potentieel. Ze vroegen het team om samen te werken rond ‘900 jaar Norbertijnen’, met een aantrekkelijke videoproductie als resultaat. Vanaf dan hebben we volop ingezet op een nauwere samenwerking waarin cultuur en toerisme elkaar verder versterken. Hierbij bracht Merodefestival artiesten in residentie in het Landschapspark. Zij maakten nieuwe muziek die geënt is op de waarden van het Landschapspark en Landschapspark de Merode maakte de toeristische ontsluiting mee mogelijk.
Lofzang op alles wat is.
Een recente realisatie waar Jochen en Kim heel trots op zijn, is het boek Ode aan de Merode 9X. Daarin nemen negen getalenteerde duo’s en ensembles uit de Vlaamse folkscene ons mee door het landschapspark via persoonlijke verhalen. Ook lokale ondernemers, natuurbeheerders, landbouwers, zorgverleners en erfgoedhouders krijgen een stem in het boek. Kim vertelt: “Je leest bijvoorbeeld over muzikante Sarah Salvérius die zich door de omgeving liet inspireren. Zij gaat in gesprek over rouw en veerkracht met Mieke Beckers, een outdoortherapeut die sessies opzet waarbij mensen kracht halen uit de natuur. Een andere muzikant, Ward Dhoore, vindt dan weer raakvlakken met lokale landbouwer Nia Ponsaerts. Ik vind die verhalen boeiend om te lezen en verrassend.” Het is trouwens geen toeval dat ook ondernemers een belangrijke rol spelen in de regio. Landschapspark de Merode werkt nauw samen met ondernemers uit diverse sectoren, ambassadeurs of ‘labelhouders’. Kim: “In het boek ontdek je hoe die mensen allemaal op hun eigen manier ondernemen in het Merodegebied. Met respect voor de omgeving en hun eigenheid. Je merkt duidelijk dat ze echt een hart hebben voor de regio.”
Multimediaal. Een instant hit.
Het is net door die samenwerking tussen Landschapspark de Merode en Merodefestival dat Ode aan de Merode 9X zo’n uniek multimediaal werk geworden is. Via negen uitgestippelde wandelroutes – inclusief QR-codes, audiotracks en videofragmenten – verken je de wereld die de artiesten in het boek leren kennen. De reacties waren dan ook unaniem positief. “Mensen vroegen mij: ‘hoe hebben jullie het klaargespeeld om zoiets te realiseren?’”, aldus Jochen. Zelfs lokale ondernemers die niet zelf aan bod komen in het boek, laten hun enthousiasme blijken. “B&B uitbaters bijvoorbeeld, die trots uitpakken met muzikanten die bij hen gelogeerd hebben en dat delen op hun sociale media. Dat zijn geweldige ambassadeurs voor de Merode-regio. Het boek wordt verder nog vlot verkocht via boekhandels. Er is dus veel interesse voor ons gezamenlijk verhaal.”
Na het boek, het pad.
Stilzitten doen ze niet bij Landschapspark de Merode. Ondertussen werken ze volop aan het Merodepad, een wandelpad dat de komende jaren zal uitgroeien tot een meerdaags wandeltraject van meer dan 150 km. Dit pad zal de prachtige natuur en het iconische erfgoed van de Merodegemeenten verbinden. Net als bij het boek Ode aan de Merode wordt ook hier samengewerkt met lokale ondernemers om dit initiatief nog meer kracht bij te zetten. Kim: “Ik heb het Merodepad onlangs toegelicht op een netwerkevent van een zeventigtal ondernemers die allemaal ongelofelijk enthousiast waren. Er kwamen spontaan ideeën om de beleving voor de wandelaars nog beter te maken.” Ook met Merodefestival wordt gedacht aan initiatieven rond het Merodepad. “Samen kunnen we een sterke community creëren.”
Wat is toerisme zonder cultuur?
Uit de realisaties van Landschapspark de Merode en Merodefestival blijkt hoe belangrijk cultuur kan zijn als stimulans voor toerisme, en omgekeerd. Jochen hoopt alvast dat hun initiatieven navolging krijgen: “Als ik zie hoeveel mensen onze activiteiten bezoeken en daarna in de buurt nog iets eten of drinken, of overnachten, dan is de impact toch niet te onderschatten. Zeker omdat velen daarna nog terugkomen voor een extra bezoek aan de regio.” Toeristische organisaties kunnen gerust wat meer samenwerken met ondernemers en culturele partners, ze vullen elkaar perfect aan. De ervaringen van Jochen en Kim leren ons alvast dat er geen gebrek is aan enthousiasme en trots bij ondernemers. Jochen: “Ik bracht onlangs enkele boeken van Ode aan Merode X9 bij een drankenhandel. De eigenaar wilde mij absoluut ontmoeten om te vertellen dat hij het een prachtig initiatief vond. Dezelfde ervaring had ik bij een B&B waar ik boeken ging brengen.”
“Het concept van het boek sluit dan ook perfect aan op hoe toerisme vandaag werkt: beleving van natuur en landschap via sterke, lokale verhalen. ‘Ode aan de Merode’ werd zo meteen ook een ode aan de vele lokale actoren die het landschapspark elke dag mee vorm geven.” besluit Kim.
Meer ontdekken?
Het boek ‘Ode aan de Merode 9X’ is verkrijgbaar voor 16 euro bij Standaard Boekhandel of voor 11 euro via www.merodefestival.be/boek.
Je kan je ook muzikaal laten meevoeren muzikaal meevoeren via de soundtrack op SoundCloud: https://soundcloud.com/merodefestival/sets/ode-aan-de-merode.