Niets zo leuk als een plek bezoeken, met prachtige monumenten, pleintjes, parken en kerken, hippe straatjes en fantastische horeca. Maar vaak heb je het gevoel dat er méér te ontdekken valt wanneer je weer naar huis gaat. Dat is omdat iedere plek bomvol verborgen parels zit, die je in theorie op jouw maat kan ontdekken. PLEK vzw wil dat idee met hun GIFTSHOP-project omzetten in de praktijk.
Gent is al jaren een trekpleister voor bezoekers van binnen- en buitenland. Je verdwaalt er zo in de vele gezellige straatjes vol geschiedenis. Een van de meest bekende is het Graffitistraatje – een vaak gefotografeerde plek in het centrum van de stad. Daar ergens vind je GIFTSHOP terug, die een minder zichtbare route richting een breder gedragen toerisme wil belichten. Met de hulp van enthousiaste, creatieve Gentse jongeren.
“Als organisatie is het onze bedoeling om de jongerencultuur in het centrum van Gent zichtbaar te maken en ook te behouden”, zegt Stef Moens van PLEK vzw/GIFTSHOP. “Veel jongerenwerkingen worden namelijk naar de rand van de stad geduwd. Wij vonden twee jaar geleden een pand van wel 500 vierkante meter in het Graffitistraatje, een populaire plek bij toeristen. Hier hebben we een ruimte gecreëerd voor jongeren, en dan vooral creatievelingen en kunstenaars, waar iedereen welkom is. Een ideale plek om te connecteren.”
Kennisuitwisseling
Toerisme meer opentrekken en de vele uitdagingen die erbij horen het hoofd bieden, dat wil het team vrijwilligers achter GIFTSHOP bereiken. En meer kennisuitwisseling. “Het beginpunt is onze baliewerking, waar jongeren tips geven die voortkomen uit hun liefde voor de stad. Ze brengen bezoekers naar andere plekken waar de jongerencultuur heerst, om zo de brede stad te verkennen en weg te gaan van de geijkte paden. Tegelijkertijd zorgen we ervoor dat deze twee werelden dichter bij elkaar aansluiten, dat er meer erkenning is voor elkaar en dat er een rechtstreekse ondersteuning is van de vele projecten van deze jonge mensen.”
“De creatieve onderbuik van de stad in de kijker zetten”, luidt het. “Uiteindelijk zijn deze jongeren ook de volgende generatie Gentenaren die verder aan de stad bouwen. Ook zij moeten baat hebben bij de (financiële) voordelen van toerisme.”
Allemaal toerist
Het uitgangspunt van GIFTSHOP sluit aan bij een regeneratief toerisme. Dat legt meer nadruk op participatie, en een naadloze symbiose tussen de lokale (jongeren)gemeenschap, bezoekers én bewoners van Gent. “We sluiten bezoekers soms echt gewoon op in een eiland van consumptie, om het zo te zeggen”, zucht Stef. “We zeggen bijna: laat hen daar maar zitten in die afgesloten ruimte, we willen daar liefst zo weinig mogelijk mee te maken hebben. Maar er zijn zoveel mensen die je kan enthousiasmeren om te co-creëren.”
“Het gaat er vooral om je te realiseren dat wij allemaal toeristen zijn, weet je wel? Elke bewoner is ergens anders bezoeker. Met dat gegeven willen wij iets positiefs doen, zo gaan we ergens geraken. De nadruk leggen op de lokale economie en die kennisuitwisseling, dat is waar we naartoe willen.”
Ook met echte giftshop
Bezoekers kunnen bij GIFTSHOP aan de balie met al hun vragen terecht en kunnen daarnaast effectief in een giftshop een kijkje nemen. Uiteraard met werk van jonge Gentse creatievelingen, dat je kan bewonderen én kopen. “Het is dus echt een shop en geen galerij, waardoor het vrij laagdrempelig blijft. Elke maand is er iemand anders eigenaar van de shop. Zij krijgen hier de kans om onderzoek te doen naar verschillende verkoop- en prijsstellingsmodellen. En als ze niets verkopen, dan moeten de kunstenaars ook niets betalen om hier te zitten.”
Naast de vele bezoekers die Gent mag ontvangen, zijn ook de bewoners natuurlijk meer dan welkom. Stef: “Het Graffitistraatje is een plek waar we lokale inwoners terug naartoe willen krijgen. Dit via alle kunst die hier ontstaat, en de sfeer en dynamiek. We willen een dialoog opstarten tussen bewoners, die opnieuw connectie moeten vinden met deze toeristisch geworden plek.”
Kunst als medium
Daarvoor krijgt GIFTSHOP onder meer de hulp van de kunstscholen KASK en Luca. Elk najaar organiseren ze samen met deze instellingen inspiratiesessies en workshops over regeneratief toerisme, voor laatstejaarsstudenten en alumni. Die krijgen praktische begeleiding om concepten te ontwikkelen die ze kunnen indienen bij hun open call-rondes. “We vragen aan de kunstenaars om een werk te maken en de dialoog op te starten rond een toeristisch vraagstuk. Bijvoorbeeld: iemand wil op zoek gaan naar een oplossing voor de problematiek rond huisvesting. Wij gaan dat dan ondersteunen en onze jonge kunstenaars maken een nieuw artistiek werk dat dient als verbinding tussen bewoners en bezoekers.”
De sessies en workshops vinden plaats in de gebouwen van PLEK, Het Entrepot in Brugge en op de campussen van de scholen. Verdere ondersteuning krijgen zij onder meer van Visit Gent, en ook Netwerk Aalst, Stad Brugge, CAMPO en Toerisme Vlaanderen vind je in dit bovenlokaal netwerk terug. “We willen echt de plek zijn die je zelf als bezoeker wilt vinden in het buitenland”, hoopt Stef voor de toekomst van GIFTSHOP. “Een laagdrempelige ontmoetingsruimte, waar iedereen kan binnenvallen. Mijn grootste wens is om dit in alle grote steden in Vlaanderen te hebben, in het hart van de stad. Dat klinkt als een grote ambitie, maar dat moeten we gewoon vooropstellen. We kunnen toerisme niet wegdenken, maar we kunnen wel de huidige mindset veranderen. En verbinding is daarbij heel belangrijk.”