We reizen om te leren, ook over onszelf. Ervaringen buiten ons dagelijkse leven beïnvloeden ons en onze omgeving. Dankzij verhalen die betekenis geven aan de kleinste ervaringen krijgen we nieuwe inzichten. Door die te delen, verbinden we ons met anderen. De Zuid-Afrikaanse ‘narratieve consulent’ Chené Swart leert ‘verhalenwevers’ met ‘zorgzame nieuwsgierigheid’ die verhalen te sprokkelen.
– Koen Driessens
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op www.pakjetijd.be.
Een Zoeloe begroet je met sawubona, ‘ik zie je’. Chené Swart: “Precies dat proberen we te bereiken door mensen binnen bedrijven of gemeenschappen uit te nodigen hun verhaal te vertellen en naar elkaar te luisteren: dat ze door de aandacht voor hun verhaal gezien worden, dat hun bijdrage belangrijk is.”
Ook in toerisme spelen meer dan louter economische belangen: reizen draagt ontegensprekelijk bij tot ons welzijn,”‘omdat buiten ons gewone leven treden, iets nieuws ontdekken en intens contact met onze naasten ons doet nadenken over ons leven en ons mogelijk oplossingen reikt voor wat ons al langer parten speelt.”
Swart werkt samen met Toerisme Vlaanderen, dat via zijn inspanningen voor vakantieparticipatie achter het principe ‘Iedereen verdient vakantie’ en het gelijknamige netwerk staat en toerisme als een sociale kracht ziet. “Zeker in kwetsbare groepen is het belangrijk oprecht te luisteren, met het voornemen de verteller in zijn waardigheid te herstellen. Een gevoel van waardigheid kan immers iets wakker maken bij iemand, die zich daarmee weer mens tussen de mensen voelt, meer dan louter een mens in armoede.”
De transformerende kracht van reisverhalen, dus. Hoe geef je die verhalen betekenis?
“Als je iemand vraagt: hoe was je vakantie? Dan krijg je vaak niet meer dan een “o, goed” of een opsomming van activiteiten. Vraag liever naar één moment op de vakantie, vraag naar het tijdstip, de plaats, de mensen die erbij waren… Zo beleeft de verteller die ervaring opnieuw en krijgt die een meerwaarde die hij er aanvankelijk niet eens in zag. Door erover te vertellen verrijkt een belevenis.”
Samen met Marianne Schapmans en Griet Bouwen van Iedereen verdient vakantie leid je verhalenwevers op, die verhalen uit ervaringen in ons bestaan weven. Luisteren is minder eenvoudig dan het lijkt?
“Ja, we zijn het niet gewend om te luisteren zonder te oordelen, zonder een eigen mening te vormen. Het is belangrijk dat een verteller de auteur van zijn eigen verhaal blijft, in zijn waarde blijft.”
In verbindjeverhaal.be, dat je ook een internationaal luik geeft in Connect your story, komen die verhalen samen. Wat is het belang daarvan?
“Uit die verzameling komen gemeenschappelijke inzichten naar boven die betekenis geven aan waarom je elke dag doet wat je doet. Ze leggen verbanden die in afzonderlijke verhalen niet opgemerkt worden. Bijvoorbeeld over het belang voor mensen die in armoede leven om ook te kunnen genieten van vakantie en zinvolle vrije tijd.”
Wat leren we uit de verhalen die Toerisme Vlaanderen verzamelt?
“Dat vrije tijd het leven verrijkt en draaglijker maakt en dat Vlamingen heel wat gastvrijer zijn dan ze zelf denken (lacht): er zijn veel warme mensen die vakantie mogelijk maken voor wie daar minder kansen toe heeft. Maar er is wat dat betreft nog veel te doen. Door ervaringen en inzichten te delen, werken verhalen daaraan mee. Verhalen zijn een geschenk aan de wereld.”
www.verbindjeverhaal.be
www.iedereenverdientvakantie.be
Bron: Pleidooien – Reizen om van elkaar te leren.
Tekst: Koen Driessens – Foto: Rudi Van Beek
